Tràn lan hạt nêm “3 không” tại nhà hàng, quán ăn bình dân
Hạt nêm là một trong những gia vị phổ biến đang được rất nhiều người nội trợ ưa chuộng bởi vị ngon và tính tiện dụng
Tuy nhiên, trước thông tin từ các cơ quan chức năng về việc xuất hiện các sản phẩm hạt nêm không có nhãn mác, không nguồn gốc xuất xứ, không ngày sản xuất hoặc hạn sử dụng còn được gọi là hạt nêm “3 không”, nhiều người tiêu dùng đang cảm thấy e ngại về những nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe của loại hạt nêm này.
Sản phẩm hạt nêm “3 không” thường được đóng ở dạng các túi ni-lông, được sang chiết thủ công từ các bao có trọng lượng lớn thành các bao nhỏ có trọng lượng 500 g hoặc 1 kg. Do trên bao bì các sản phẩm này không có bất kỳ thông tin gì về sản phẩm như nhãn mác, nguồn gốc xuất xứ, ngày sản xuất hoặc hạn sử dụng nên được gọi là hạt nêm “3 không”. Hiện nay, sản phẩm này được bày bán khá công khai ở các khu vực chợ tại các tỉnh, thành như: TP HCM, Đồng Nai, Bình Dương, Long An. Đặc biệt, tại TP HCM, theo thông tin ghi nhận từ các cơ quan chức năng, gần như tất cả các chợ trên các quận/huyện đều có bày bán sản phẩm này, nhiều nhất phải kể đến chợ Tân Định, Xóm Chiếu, Bà Chiểu (Vũ Tùng), Hóc Môn, An Sương, Lạc Quang, Phạm Văn Hai, Tam Bình, Thủ Đức...
Do giá thành của các loại hạt nêm này thường rất rẻ, chỉ bằng chưa tới 2/3 sản phẩm có nhãn hiệu (khoảng 35.000 đồng/kg) nên các quán ăn bình dân như quán phở, quán hủ tiếu, quán cơm, quán lẩu...; hàng quán lề đường, ngay cả các suất ăn công nghiệp vẫn không hề suy nghĩ hay cân nhắc về việc sử dụng cho hàng quán của mình. Quá ngỡ ngàng vì chỉ với hơn 15.000 đồng, đầu bếp có thể nấu được cả nồi nước dùng để bán phở, hủ tiếu... cho cả trăm khách. Với mức siêu lời như vậy, họ đã bỏ qua sức khỏe người tiêu dùng mà đánh đổi cho lợi nhuận của mình. Càng sốc hơn khi lượng hàng quán sử dụng loại hạt nêm “3 không” này chiếm số lượng tiêu thụ lớn, qua lời chia sẻ của tiểu thương đang buôn bán.
Trước thực trạng trên, các cơ quan, cán bộ y tế đã có những khuyến cáo dành cho người tiêu dùng về việc không mua và sử dụng sản phẩm hạt nêm này.
Trước hết, căn cứ theo quy định của nhà nước, các sản phẩm hạt nêm tiêu thụ trên thị trường cần phải có hồ sơ công bố tiêu chuẩn về chất lượng, thành phần, quy trình sản xuất... được sự xác nhận của cơ quan có thẩm quyền. Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng có văn bản quy định, hướng dẫn cụ thể về những nội dung ghi nhãn. Do vậy, có thể thấy các sản phẩm hạt nêm “3 không” không được kiểm soát bởi các cơ quan quản lý cũng như không có cơ quan/công ty nào chịu trách nhiệm về sản phẩm. Căn cứ theo các quy định của nhà nước thì hạt nêm “3 không” đã vi phạm về quy định ghi nhãn cũng như nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm.
Bên cạnh đó, môi trường để “sản xuất” hạt nêm “3 không” thường trong những điều kiện không bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm như khu vực chợ ẩm thấp, mất vệ sinh, nguy cơ nhiễm khuẩn cao nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ không tốt đối với sức khỏe người sử dụng.
Theo PGS-TS Nguyễn Thị Lâm, Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng, mặc dù hiện nay chưa có nghiên cứu về tác hại cụ thể của việc sử dụng các loại hạt nêm “3 không” nhưng có thể thấy rõ rằng hạt nêm “3 không” thường được sang chiết bởi các cơ sở tư thương nhỏ lẻ, không rõ nguồn gốc xuất xứ, không chịu sự quản lý chặt chẽ của các cơ quan chức năng nên nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm là rất cao. TS-BS Lưu Thị Mỹ Thục, Trưởng Khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Nhi trung ương, cũng cho biết việc sử dụng hạt nêm không có nguồn gốc xuất xứ tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại cho sức khỏe và có thể ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa.
Vấn đề đặt ra là rõ ràng loại hạt nêm “3 không” này là mối nguy hại tiềm tàng mang lại nhiều vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe người dân nhưng việc buôn bán vẫn thản nhiên hoạt động. Không những thế, loại hạt nêm này tại một số điểm còn được buôn bán công khai và được tiếp thị rất chuyên nghiệp. Trong khi đó, hàng quán thì cứ vô tư nấu và bán. Mặc dù vậy, các cơ quan chức năng - nơi người dân tin tưởng và dựa vào để bảo vệ và bảo đảm an toàn sức khỏe, tính mạng thì lại im lặng hoặc nhẹ tay với những thực phẩm này.
Và chắc hẳn chẳng thể bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm khi mà những loại gia vị “3 không” này luôn chực chờ ở tất cả các hàng quán lề đường để sẵn sàng phục vụ.
Nguyễn Tuấn